Hoe wordt er binnen Strukton Rail vanuit verschillende rollen gedacht over het thema genderdiversiteit? Jet van Eeghen deed hier voor haar Master Technology, Policy and Management onderzoek naar. Haar onderzoek wordt binnen de organisatie positief ontvangen. Een werkgroep gaat er verder mee aan de slag. “Wat ik echt heel leuk vond, zijn de gesprekken die ik heb gehad. Zowel voor mijn onderzoek, maar vooral ook over mijn onderzoek. Gewoon bij de koffieautomaat met collega’s.”

“Ik onderzocht hoe vanuit drie verschillende rollen binnen Strukton naar genderdiversiteit wordt gekeken. Dat zijn de rollen: management, HR en de medewerkers. HR onderzocht ik vanuit de adviserende rol en vanuit het recruitment. Reden om voor deze drie rollen te kiezen was dat het managementteam de strategie maakt, HR implementeert deze en medewerkers merken de strategie. Als de perspectieven van elkaar afwijken, dan zit er een gat waarin een organisatie kan werken.”

Waarom koos je voor dit onderwerp?

“Vanuit huis heb ik een redelijk feministische opvoeding gehad. Ik leerde zelf banden plakken, kluste thuis en mijn moeder verbouwde de zolder. Ik had het idee dat ik alles zou kunnen leren. Tijdens mijn studie Aviation Engineering kwam ik een klas met een andere vrouw en verder alleen mannen. Ik kreeg toen de opmerkingen dat ik dat niet zou kunnen als vrouw of dat ik er niet thuishoorde. Ik heb de instelling om het tegendeel te bewijzen, dus dat deed ik. Op de werkvloer gebeurde hetzelfde. Nooit heb ik het gevoel gehad dat het anders zou kunnen, ik dacht dat dit de weg was om het te doen – bewijzen en hard werken. Tijdens mijn master kreeg ik een college over diversity, equality en inclusion. Een phd-onderzoeker schetste een beeld over de transportindustrie in Engeland. Ik herkende alles. Dat er geen WC was voor vrouwen, geen schoenen en wat daar de impact van is voor de vrouwen die er werken. Tijdens dat college dacht ik, misschien kunnen we dit ook wel onderzoeken bij Strukton, waar ik werk. Ik heb het idee toen gepitcht bij mijn manager en binnen HR. De organisatie stond er meteen achter, dus ben ik het onderzoek gestart.”

Impliciete biasses spelen een rol

Hoe heb je het aangepakt?

“Ik heb dus mensen geïnterviewd van drie rollen, 17 interviews in totaal. Daar zaten ook mensen van het MT van Strukton Rail bij. Verder heb ik een kwalitatief onderzoek gedaan waaraan 91 mensen hebben deelgenomen.”

Wat zijn je belangrijkste conclusies?

“Allereerst zit er een groot gat tussen het perspectief van het management en wat medewerkers ervaren rondom genderdiversiteit. Een andere conclusie is dat managers zeggen dat ze genderblind zijn – dus geen verschillende verwachtingen hebben per gender – maar dat heb ik in houding en gedrag wel anders gezien. Ik heb bijvoorbeeld kunnen vaststellen dat impliciete biasses een rol spelen. Zo heerst er binnen de organisatie bijvoorbeeld het idee dat vrouwen een zorgtaak hebben en dat die taak niet te combineren valt met werktijden die sommige operationele banen bij Strukton vereisen.
Een andere conclusie, die ik zelf wel voor de hand liggend vond, was dat vrouwen barrières ervaren. Dit komt overeen met wat de literatuur ook zegt. Vrouwen hebben bijvoorbeeld het gevoel dat machtsdynamiek een rol speelt. Een vrouw vertelde dat ze, toen ze net startte in haar rol, het gevoel had dat haar oudere mannelijke collega’s haar behandelden als een dochter. Wat opvalt bij die conclusie is dat vrouwen de hand in eigen boezem steken. “Je moet hier in de organisatie je mannetje kunnen staan”, zeggen ze. In elk interview kwam die zin terug.
Wat ik ook zag is dat het management wel meer vrouwen wil, maar dat de meeste er geen doelen aan willen hangen. Als je geen doelen stelt, weet je ook niet waar je heen werkt. In de interviews gaven managers aan dat ze op basis van kwaliteit willen aannemen en dat doelen dan in de weg zouden kunnen staan. Dat ben ik niet met ze eens. Misschien is de zoektocht wel moeilijker, maar uiteindelijk leveren doelen ook goede kandidaten op.
In de spoorbouw is ervaring een belangrijke factor bij het aannemen en promoveren van mensen. Daarmee wordt vaak monteurervaring bedoeld, veel vrouwen en doorstromers hebben die ervaring niet. Door dit als eis te stellen, sluit je vrouwen en doorstromers sneller uit. Gelukkig is er wel een shift gaande van het aannemen op ervaring naar het aannemen op basis van leerpotentie.”

Welke aanbevelingen doe je?

“Ik doe drie aanbevelingen die tegelijkertijd opgevolgd moeten worden, want anders kom je er niet, denk ik. Mijn aanbevelingen zijn dat de organisatie doelen moet stellen rondom genderdiversiteit, dat er moet worden gewerkt aan de vooroordelen en dat het management moet erkennen dat hun perspectief niet het enige perspectief is.”

Hoe wordt er op jouw onderzoek gereageerd?

“Mijn eerste twee aanbevelingen worden meegenomen in een werkgroep naar diversiteit die Struktonbreed wordt opgezet. Ik ben ook gevraagd om in die werkgroep deel te nemen. Verder heb ik mijn onderzoek gepresenteerd aan het managementteam van het onderdeel waar ik werk en aan HR. Het wordt echt goed ontvangen.
De derde aanbeveling is lastig te zeggen of het wordt opgevolgd, maar door mijn onderzoek heb ik in elk geval wel het gesprek geopend. Hopelijk wordt het nu vaker gevoerd op de werkvloer tussen werknemers en managers. Dat is wel een project van jaren.”

Wat heeft het onderzoek jezelf gebracht?

“De grootste realisatie die ik zelf had was hoe het systeem functioneert waar ik al jaren in werk. Het systeem werkt dus niet altijd voor me, dat was wat ik realiseerde. En het put me uit. Dat accepteren vind ik nog wel lastig, dat is een proces waar ik nu mee bezig ben. Het onderzoek heeft me ook strijdvaardig gemaakt. Ik ben nog absoluut niet klaar met het onderwerp.
Wat ik echt heel leuk vond, zijn de gesprekken die ik heb gehad. Zowel voor mijn onderzoek, maar vooral ook over mijn onderzoek. Gewoon bij de koffieautomaat met collega’s. Ik vertelde dan wat mijn conclusies op dat moment waren. Ik kon dan spiegelen bij een collega of dat klopte. En ook die collega’s te laten realiseren wat er speelt op dit gebied. Dat vond ik misschien wel het leukste om te doen.”

Door: Rian van Heur
Beeld: Jos van Zetten from Amsterdam, the Netherlands, CC BY 2.0, via Wikimedia Commons